ਕੱਟੜੂਆਂ/ਵੱਛੜੂਆਂ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪਹਿਲੇ ਦੋ ਹਫ਼ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਜਨਮ ਦੇ ਸਮੇਂ ਬੱਚੇ ਦਾ ਭਾਰ ਮਾਂ ਦੇ ਭਾਰ ਦੇ ਤਕਰੀਬਨ 10 % ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਇਕ ਤੰਦਰੁਸਤ ਬੱਚਾ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਤਕਰੀਬਨ 500 ਗ੍ਰਾਮ ਤੱਕ ਸਰੀਰਿਕ ਵਾਧਾ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਆਉ ਹੁਣ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਮੁੱਖ ਜ਼ਰੂਰੀ ਗੱਲਾਂ ।
1. ਜਨਮ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਬੱਚੇ ਦੇ ਮੂੰਹ ਅਤੇ ਨਾਸਾਂ ਦੁਆਲੇ ਲੱਗੇ ਮਟਿਆਂਡੀ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ , ਜਿਸ ਨਾਲ ਬੱਚਾ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਸਾਹ ਲੈ ਸਕੇ।
2.ਸੂਣ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਕੱਟੜੂ/ਵੱਛੜੂ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਤੋਂ ਚਟਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਮਾਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸੂਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਾ ਚੱਟੇ ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਉੱਤੇ ਬਰੀਕ ਗੁੜ/ਸ਼ੱਕਰ/ਚੋਕਰ ਛਿੜਕ ਦਿਓ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣ ਦੇ ਲਾਲਚ ਵਿੱਚ ਮਾਂ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਚੱਟ ਸਕੇ।
3.ਜਨਮ ਦੇ 2 ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਬਾਉਲੀ ਪਿਆਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਪਰ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ ਕਿ ਬਾਉਲੀ ਉਸਨੂੰ ਸਰੀਰ ਦੇ ਭਾਰ ਦੇ ਦਸਵੇਂ ਹਿੱਸੇ ਤੱਕ ਪਿਆਓ। ਜੇਕਰ ਇੱਕ ਕੱਟੜੂ ਦਾ ਜਨਮ ਸਮੇਂ ਭਾਰ 27 ਕਿਲੋ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਇੱਕ ਦਿਨ ਦੀ ਖੁਰਾਕ 2 ਕਿੱਲੋ 700 ਗ੍ਰਾਮ ਹੈ। ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ 2 ਵਾਰ ਅਤੇ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ 3 ਵਾਰ ਬਾਉਲੀ , ਪਹਿਲੇ 3-4 ਦਿਨ ਤੱਕ ਦਿਓ।
4.ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਕਟੜੂ ਜਾਂ ਵੱਛੜੂ ਦੀ ਮਾਂ, ਸੂਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਰ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਗਾਂ ਦੇ ਦੁੱਧ ਵਿੱਚ 5 ਮਿਲੀਲੀਟਰ ਅਰਿੰਡ ਦਾ ਤੇਲ,5 ਮਿਲੀਲੀਟਰ ਮੱਛੀ ਦਾ ਤੇਲ ਅਤੇ ਇੱਕ ਆਂਡਾ ਘੋਲ ਕੇ ਦਿਓ।
5.ਕੱਟੜੂ/ਵੱਛੜੂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੁਰੰਤ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਣ ਲਾ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ , ਜੇਰ ਪੈਣ ਦੀ ਉਡੀਕ ਨਹੀ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਕਿੳਂਕੀ ਬੱਚੇ ਦੇ ਚੁੰਘਣ ਨਾਲ ਹੀ ਮਾਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਤੋਂ ਇੱਕ ਹਾਰਮੋਨ ਡਿੱਗਦਾ ਹੈ , ਜਿਸ ਨਾਲ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਵਿੱਚ ਹਰਕਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਜੇਰ ਜਲਦੀ ਪੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
6.ਉਬਾਲੀ ਹੋਈ ਕੈਂਚੀ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਤੋਂ 5-10 ਸੈ.ਮੀ. ਦੂਰੀ ਤੋਂ ਬੱਚੇ ਦਾ ਨਾੜੂਆਂ ਕੱਟ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉੱਪਰ “ਟਿੰਕਚਰ ਆਇਅੋਡੀਨ ” ਨਾਮ ਦੀ ਦਵਾਈ ਉੱਦੋ ਤੱਕ ਲਾਓ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਨਾੜੂਆਂ ਸੁੱਕ ਨਾ ਜਾਵੇ।
7.ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਬੱਚਾ ਜਨਮ ਤੋਂ 3-4 ਘੰਟਿਆਂ ਤੱਕ ਖੜ੍ਹਾ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਸਹਾਰਾ ਦੇ ਕੇ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿਓ। ਜੇਕਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਮਾਂ ਦੇ ਦੁੱਧ ਦੀ ਇੱਕ ਧਾਰ ਬੱਚੇ ਦੇ ਮੂੰਹ ਤੇ ਮਾਰ ਦਿਓ।
8.ਮੂੰਹ ਖੁਰ ਤੋਂ ਬਚਾਓ ਲਈ ਪਹਿਲਾ ਟੀਕਾ 3 ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਉਮਰ ਤੇ, ਦੂਜਾ ਟੀਕਾ ਪਹਿਲੇ ਟੀਕੇ ਤੋਂ 21 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਅਤੇ ਹਰ 6 ਬਾਅਦ ਟੀਕਾਕਰਨ ਕਰਵਾ ਹੀ ਲਵੋ।
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂ-ਪਾਲਣ ਬਾਰੇ ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਆਪਣੀ ਖੇਤੀ ਐਪ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰੋ - ਐਂਡਰਾਇਡ, ਆਈਫੋਨ